ފިނޭންސް މިނިސްޓްރީން ނެރެފައިވާ ވީކްލީ ފިސްކަލް ރިޕޯޓުން ދައްކާ ގޮތުގައި ދައުލަތުގެ މާލީ ހާލަތު ވަނީ ފާއިތުވި އަހަރާ އަޅާބަލާއިރު ރަނގަޅުވެފައެވެ. މައިގަނޑު ގޮތެއްގައި މުސާރަ ހަމަހަމަކުރުމާއި، އާންމު އިންވެސްޓްމަންޓްތައް އިތުރުވުމާއި، ޓެކްސް އަދި ޓެކްސް ނޫން އާމްދަނީ އިތުރުވުމުން ޚަރަދުތައް ހަރުދަނާކޮށް ބެލެހެއްޓުމުގެ ސަބަބުން މި ކުރިއެރުން ހާސިލްވެފައިވެއެވެ.
މި ރިޕޯޓްތަކަށް ބަލާއިރު، ޖުމްލަ އާމްދަނީއާއި ހިލޭ އެހީގެ ގޮތުގައި 35.8 ބިލިއަން ރުފިޔާ ވަނީ ލިބިފައެވެ.
މިއީ 2024 ވަނަ އަހަރުގެ އެ މުއްދަތުގައި ލިބުނު 32.3 ބިލިއަން ރުފިޔާއާ އަޅާބަލާއިރު 10.6 އިންސައްތައިގެ އިތުރުވުމެކެވެ.
މާލީ ހާލަތު ރަނގަޅުވުމުގެ އެންމެ ބޮޑު އެއް ސަބަބަކީ ޚަރަދު ކުޑަވުމެވެ.
ހަމަ އެ މުއްދަތުގައި، ޖުމްލަ ޚަރަދު 12.5 އިންސައްތަ ކުޑަވެ، 2024 ވަނަ އަހަރުގެ 42.8 ބިލިއަން ރުފިޔާ އިން 37.4 ބިލިއަން ރުފިޔާއަށް ދަށްވެފައިވެއެވެ.
ނަތީޖާއެއްގެ ގޮތުން، ޖުމްލަ ޑެފިސިޓް 2024 ވަނަ އަހަރުގެ 10.4 ބިލިއަން ރުފިޔާއިން 2025 ވަނަ އަހަރު 1.7 ބިލިއަން ރުފިޔާއަށް ކުޑަވެފައިވެއެވެ. މިއީ 84.1 އިންސައްތައިގެ ބޮޑު ކުޑަވުމެކެވެ.
އާމްދަނީ އިތުރުވި މައިގަނޑު ސަބަބުތައް: ޓެކްސް އަދި ޓެކްސް ނޫން އާމްދަނީ އިތުރުވުން
ޓެކްސް ނޫން އާމްދަނީ 19.7 އިންސައްތަ އިތުރުވެ، މިދިޔަ އަހަރު ހުރި 7.3 ބިލިއަން ރުފިޔާއިން 8.7 ބިލިއަން ރުފިޔާއަށް އަރާފައިވެއެވެ.
މި ކުރިއެރުމުގެ މައިގަނޑު ސަބަބަކީ ހަރުމުދަލުގެ އާމްދަނީ އިތުރުވެފައިވުމެވެ.
ބިން ވިއްކުމާއި ބަދަލުކުރުމުގެ ފީ (ލޭންޑް އެކުއިޒިޝަން އެންޑް ކޮންވަރޝަން ފީ) 27.7 އިންސައްތައަށް އިތުރުވެ، 558.3 މިލިއަން ރުފިޔާއަށް އަރާފައިވެއެވެ.
މީގެ އިތުރުން، އެއަރޕޯޓް ތަރައްގީކުރުމަށް ނަނާ ފީގެ ގޮތުގައި ލިބިފައިވާ އާމްދަނީ 64.3 އިންސައްތަ އިތުރުވެ، 1.8 ބިލިއަން ރުފިޔާއަށް އަރާފައިވެއެވެ.
މި ފައިސާ ބަހައްޓަނީ ދަރަނި އަދާކުރުމަށް ސޮވްރިން ޑިވެލޮޕްމަންޓް ފަންޑުގައެވެ.
ޓެކްސް އާމްދަނީ އިތުރު ވުން
ޓެކްސް އާމްދަނީ ވެސް ވަނީ 9.3 އިންސައްތަ އިތުރުވެ، 26.8 ބިލިއަން ރުފިޔާއަށް އަރާފައެވެ.
މީގެ މައިގަނޑު ސަބަބަކީ މުދަލާއި ހިދުމަތުގެ ޓެކްސް (ޖީއެސްޓީ) ގެ ގޮތުގައި ލިބޭ އާމްދަނީ އިތުރުވުމެވެ.
ޖުމްލަ ޖީއެސްޓީގެ އާމްދަނީ 11.9 އިންސައްތަ އިތުރުވެ، 14.8 ބިލިއަން ރުފިޔާއަށް އަރާފައިވެ އެވެ.
މީގެ ތެރެއިން، ޓޫރިޒަމް ޖީއެސްޓީ (ޓީޖީއެސްޓީ) 13.9 އިންސައްތަ އިތުރުވެ، 9.8 ބިލިއަން ރުފިޔާއަށް އަރާފައިވާއިރު، ޖުމްލަ ޖީއެސްޓީގެ ތިންބައިކުޅަ ދެބައި ހިއްސާކުރަނީ ޓީޖީއެސްޓީ އެވެ.
މިއީ މިއަހަރުގެ ޖުލައި މަހުން ފެށިގެން ޓީޖީއެސްޓީގެ ރޭޓު 16 އިންސައްތައިން 17 އިންސައްތައަށް މަތިކުރުމުންނާއި، ފަތުރުވެރިކަމާ ގުޅުންހުރި ހަރަކާތްތައް ފުޅާވެފައިވާތީ ލިބިފައިވާ ކުރިއެރުމެކެވެ.
ޖެނެރަލް ޖީއެސްޓީ 8.2 އިންސައްތަ އިތުރުވެ، 5.0 ބިލިއަން ރުފިޔާއަށް އަރާފައިވެ އެވެ.
ޚަރަދުތައް: މުސާރަ ހަމަހަމަކުރުމުގެ އަސަރު
ޚަރަދުގެ ބަޔަށް ބަލާއިރު، މިދިޔަ ނޮވެމްބަރު މަހުން ފެށިގެން ތަންފީޒުކުރަން ފެށި ސަރުކާރުގެ ޕޭ ހާމަނައިޒްކުރުމުގެ ސިޔާސަތުގެ އަސަރު ރިކަރަންޓް ޚަރަދުގެ ބައިން ފެންނަން ފަށާފައިވެ އެވެ.
ޖުމްލަ މުސާރައާއި، އުޖޫރައާއި، ޕެންޝަން 7.1 އިންސައްތަ އިތުރުވެ، 2024 ވަނަ އަހަރުގެ އެ މުއްދަތުގައި ހުރި 12.5 ބިލިއަން ރުފިޔާ އިން 13.4 ބިލިއަން ރުފިޔާއަށް އަރާފައިވެ އެވެ.
މި އިތުރުވުން ދައްކުވައިދެނީ ސަރުކާރުގެ މުވައްޒަފުންގެ މުސާރަ ހަމަހަމަކުރުމުގެ މަސައްކަތުގެ ސީދާ އަސަރެވެ.
މިއީ ދައުލަތުގެ މާލީ ހާލަތު ރަނގަޅުކުރުމަށް ސަރުކާރުން އަޅާފައިވާ ފިޔަވަޅުތަކުގެ ކާމިޔާބީއެއްގެ ގޮތުގައި ފާހަގަކުރެވެއެވެ.
